Her gün onlarca web sitesini dolaşır, Google’dan, Yandex’ten araştırmalar yapar, Hürriyet, Milliyet gibi haber sitelerinden haberler okur ve Facebook, Twitter gibi sosyal medya sitelerinden iletişimler yaparız. Bildiğiniz gibi bu internet sitelerini ziyaret etmek için Internet Explorer veya Google Chrome gibi web tarayıcıları kullanırız. Kullandığımız bu web tarayıcılarının “adres çubuğu” kısmına ziyaret etmek istediğimiz sitenin adını yazdıktan sonra yukarıda bahsedilen aksiyonları gerçekleştiririz. Tarayıcının adres çubuğuna yazdığımız .com veya .net gibi ifadelerle biten yapıya “domain” veya “alan adı” diyoruz. Örneğin; Google.com, Google.net, Facebook.com ve Hurriyet.com vb. birer domaindir.
Biraz daha teknik anlatmak gerekirse aslında domain dediğimiz kavrama hiç ihtiyaç yoktur. Zaten her sitenin rakamlardan oluşan benzersiz bir IP adresi bulunur. Rakamlardan oluşan bu adresi web tarayıcınızın adres çubuğuna yazsakta yine erişmek istediğiniz siteye erişim sağlayabiliriz. Fakat web sitelerinin genel amacının trafik çekmek olduğunu ve bu yöntemin akılda kalıcı olmadığını düşünürsek; rakam ezberlemek yerine daha kolay bir yöntem sunmak doğru bir çözüm olur.
İşte insanları rakam ezberleme yükünden kurtaracak kalıcı yöntem arayışı, Global Sunucu Ağı (Domain Name System – DNS) teknolojisinin ortaya çıkmasına neden oldu. DNS teknolojisi; ziyaret etmek istediğiniz web sitenin rakamlardan oluşan benzersiz adresini domain adresine çevirerek web site adlarının aklımızda daha kalıcı olmasına imkan sağlar. Bu durumu kimlik numarasına sahip olmak gibi düşünebiliriz. Her birimiz benzersiz bir TC kimlik numarasına sahibiz ama birbirimize kimlik numaramız ile seslenmeyiz 🙂
Domain Tescili Ne Demek?
Bir web sitesine sahip olabilmenin ilk adımı domain tescil etmektir. Domain tescili (alan adı tescili), boşta olan bir domainin kayıt firmaları aracılığıyla kiralanması işlemidir. Bir domain (alan adı) en az 1 yıl, en fazla 10 yıl tescil edilebilir. Tescil süresi sona ermeden önce domain sahibine kayıt firması tarafından domainin yenilenmesi için bilgilendirme maili ulaşır. Belirtilen süre içerisinde domain yenilemesi yapılmaz ise domain düşer ve tekrar tescil edilmeye müsait hale gelir. Artık düşen bu domaini ilk talep eden domainin yeni sahibi olur.
Domain Neden Önemlidir?
Dijitalleşen dünyada web siteleri hedef kitleye ulaşmanın en önemli ve en etkili aracı haline geldi. Özellikle ticaret ekosisteminin dijitalleşmesi, e-ticaret ekosisteminin de doğmasına ve büyümesine imkan sağladı. Bu sayede domainler dijital dünyanın, özellikle ticaret ekosisteminin en önemli aracı haline geldiler. Özellikle akılda kalıcı, jenerik veya tescil talebi yüksek domainler büyük bir ticari potansiyel kazanarak domain pazarının ortaya çıkmasına neden oldu.
Domain Nasıl Çalışır?
Bir web sitesine erişmek için sitenin adresini tarayıcımızın adres çubuğuna yazmamızın yeterli olduğunu biliyoruz. Teknik tarafta girilen bu adres bilgisi global sunucu ağı’na yani DNS’e gönderilir ve domain bilgisi sorgulanır. Daha sonra DNS sunucusu bulunan bilgiyi kullanıcı bilgisayarına gönderir ve bu şekilde kullanıcı bu bilgi ile internet sitesine bağlanmış olur. Lakin bu bilgi hiçbir DNS sunucuda karşılık bulmaz ise site hata verir ve açılmaz.
Domain Yapısı Nasıldır?
Bir domain yapısı içinde birçok protokol ve uzantı barındırabilir. Basit yapıda domain 3 parçadan oluşur; protokol, domain ve domain uzantısı. Protokol, web sitesinin güvenli (https) veya güvenli olmayan (http) bağlantı ile açıldığını gösterir.
Hangi Domain Uzantısı Ne Anlama Geliyor?
Kullanıma sunulan her domain uzantısı aslında belirli bir proje veya konum hedefleme ihtiyacı üzerine ortaya çıkmıştır. Bu uzantılardan en popüleri ve talebi en fazla olan .com uzantısıdır.
| Domain Uzantısı | Açıklama |
| .com | İngilizce “ticari” anlamına gelen “commercial” kelimesinden kısaltılarak üretilmiştir. Genel ve ticari konular için kullanılmaktadır. Web siteleri için en çok aranan uzantı türüdür. |
| .net | İngilizce “ağ” anlamına gelen “network” kelimesinden kısaltılarak üretilmiştir. |
| .org | İngilizce “organizasyon” anlamına gelen “organization” kelimesinden kısaltılarak üretilmiştir. |
| .biz | İngilizce “iş” anlamına gelen “business” kelimesinden kısaltılarak üretilmiştir. |
| .info | İngilizce “bilgi” anlamına gelen “information” kelimesinden kısaltılarak üretilmiştir. |
| .pro | İngilizce “profesyonel” anlamına gelen “professional” kelimesinden kısaltılarak üretilmiştir. |
| .name | İngilizce “isim” anlamına gelmektedir. Bu uzantı kişisel web sitesi açmak isteyenler için üretilmiştir. |
| .edu | İngilizce “eğitim” anlamına gelen “education” kelimesinden kısaltılarak üretilmiştir. Bu alan adının kullanımı yalnızca üniversitelerin ve öğretim kurumlarının alabileceği şekilde kısıtlanmıştır. Kurumlar gerekli resmi belgelerini sunarak bu uzantıya sahip olabilirler. |
| .gov | İngilizce “devlet” anlamına gelen “government” kelimesinden kısaltılarak üretilmiştir. Bu alan adının kullanımı devlet kurum ve kuruluşlarının alabileceği şekilde kısıtlanmıştır. Bu alan adını tahsis etmek isteyen kurum ve kuruluşun en üst makamı tarafından verilen izin belgesini “.tr” alan adı yönetimine göndermesi gerekmektedir. Her ilin adı “.gov.tr” için valiliklere (örneğin; istanbul.gov.tr), ilçenin adı ise kaymakamlıklara (örneğin; beykoz.gov.tr) tahsis edilir. |
Domain Türleri Nelerdir?
İnternet ekosisteminin yapı taşlarını oluşturan domainler kullanım alanlarına ve amaçlarına göre farklılıklar gösterir. Bu nedenle domain dünyası kendi içinde farklı düzeyde ve türde uzantılar barındırır. Ne kadar .COM domainler internet pazarının yarısına sahip olsalar da diğer alan adları içinde geride hala büyük bir pasta vardır.
Üst Seviye Domain (TLD) Nedir?
Üst Düzey Domain (Top Level Domain – TLD) domain sisteminin en üstünde bulunan domain türüdür ve TLD’lerin resmi listesi İnternet Tahsisli Numaralar Kurumu (Internet Assigned Numbers Authority – IANA) (https://www.iana.org/domains/root/db) adlı kurum tarafından yönetilir. Kullanıma sunulmuş yüzlerce TLD bulunur ama en popüler olanları .com, .net ve .org uzantılarıdır.
TLD’ler Genel Üst Seviye Domain (Generic Top Level Domain – gTLD) ve Ülke Kodu Üst Seviye Domain (Country Code Top Level Doman – ccTLD) olarak ikiye ayrılır.
Genel Üst Seviye Domain (gTLD) Nedir?
Genel Üst Seviye Domain (Generic Top Level Domain – gTLD) terimi teknoloji dünyasında oldukça popüler bir terimdir ve teknik olarak “jenerik domain” anlamına gelir. Geleneksel bir web adresine iyi bir alternatif olarak istediğiniz her şey olma özgürlüğü kazandırır. Bununla birlikte bir gTLD kaydı oluşturmak için herhangi bir kriteri yerine getirmenizi gerektirmez. Bu sebepten .com uzantısı sadece ticari amaçlarla kullanılmamaktadır.
Kullanım amacını sizin belirleyebileceğiniz özel gTLD’ler de bulunmaktadır ve bununla birlikte daha orjinal isimler keşfedebilirsiniz. Keşfettiğiniz gTLD markanızın, şirketinizin veya kuruluşunuzun inovatif adımlar atmasına imkan sağlayabilir. Ayrıca markanızı korumak için farklı versiyonlarıda alarak başkalarının benzer domainlerle size rakip olmalarının önüne geçebilirsiniz.
Bu yüzden büyük markalar marka adlarının .com, net, org, info vs. gibi tüm gTLD’leride almaktadırlar.
Ülke Kodu Üst Seviye Domain (ccTLD) Nedir?
Ülke Kodu Üst Seviye Domain (ccTLD) ülke kodlarını içerir ve web adresinin hangi ülkeye ait olduğunu gösterir. Alan adının sonunda yer alan ve sadece 2 harften oluşan bu uzantılar ICANN (İnternet Tahsisli İsimler ve Sayılar Kurumu) tarafından her ülkeye özgün olarak belirlenmiştir. Genellikle global markalar, girişimciler ve e-ihracatçılar tarafından tercih edilen bu uzantılar marka kimliğini korumak ve müşterilerin güvenini korumak amacıyla alınmaktadır. (Örneğin; com.tr, net.tr, org.tr, com.uk, net.uk, com.fr, com.us, vs.)
Bazı ccTLD domainler herkes tarafından alınamamaktadır. Konumlandırılmak istenen ülkenin uzantısı için o ülkenin ccTLD alan adı sağlayıcısına resmi evraklar ile başvuru yapılması gerekmektedir.
Evrak gerektirmeyen bazı ccTLD domainler girişimciler için proje amaçlı da kullanılmaktadır. Örneğin Britanya Hint Okyanusu Toprakları için ICANN tarafından belirlenen .io uzantılı ccTLD, yazılım kodlama işi ile uğraşanların yoğun ilgi gösterdiği popüler bir uzantıdır. Genellikle bu uzantıyı tercih eden girişimciler .io uzantısını bir bilgisayar terimi olan “input/output” ile özdeşleştirerek proje üretirler.
Sponsorsuz Üst Seviye Domain (uTLD) Nedir?
Sponsorsuz Üst Seviye Domain (Unsponsored Top Level Domain – uTLD), genel üst seviye alan adları içinde bir alt kategoridir. Bunlar çoğu domain kayıt şirketi tarafından sınırlandırılması olmayan ve kullanılabilen .info veya .com gibi gTLD’lerdir.
İkinci Seviye Domain (SLD) Nedir?
İkinci seviye alan adları, genel alan adlarının altında yer alan, TLD’den önce gelen kısımdır. Kullanıcının esas kimliğini oluşturduğu için alan adının en değerli yeridir. (Örneğin; .gov.tr, .co.uk, .gov.uk, .ac.uk, .gov.us, vb.)
Domain Seçerken Dikkat Etmemiz Gerekenler Nelerdir?
- Domain seçerken dikkat etmeniz gereken en önemli unsur satın almak istediğiniz domainin uzun vadede ihtiyacınızı karşılayabilir olmalıdır.
- Domain alımı yaparken hızlı karar vermeyin.
- Detaylı bir araştırma yapmadan kesinlikle domain alımı yapmayın.
- Projeniz için bir domain tercihi yapacaksanız projenizi işaret eden akılda kalıcı bir domain seçimi, firmanız için bir domain tercihi yapacaksanız firma isminizi işaret edecek bir domain seçimi yapın.
- Rakam ve noktalama işaretlerini alan adınızda tercih etmeyin.
- Yan yana gelen harflere mutlaka dikkat edin.
- Gizli ücret olup olmadığına dikkat edin ve satın alım yapmadan önce hizmet şartlarını dikkatlice okuyun.
- Mümkünse okunması ve yazması kolay kısa alan adlarını tercih edin.
- Alan adının sosyal medya hesaplarında alınmadığına emin olun.
Domain Sorgulama Nasıl Yapılır?
Domain sorgulama yapmak için Google’a “domain sorgulama” yazarak karşınıza çıkan domain servis sağlayıcılarından herhangi birini tercih edebilirsiniz. Daha sonra karşınıza çıkan domain sorgulama ekranına sorgulamak istediğiniz alan adını uzantısı ile birlikte yazarak sorgula butonuna basmanız yeterlidir. Eğer domain müsait ise sonuç ekranında bu bilgi yer alacaktır ve domaini satın almanız için sepete ekle ibareleri karşınıza çıkacak. Eğer sorguladığınız domain müsait değil ise yine bu bilgi karşınıza çıkacak ve sorgulama yaptığınız site müsait olan farklı uzantı varyasyonlarını sizde sunacaktır.
Domain Nasıl Satın Alınır?
Domain satın almak herhangi bir eticaret sitesinden ürün almak için yaptığınız satın alma davranışına benzer. Öncelikle domaini satın alacağınız firmanın web sitesine gidip domain sorgulama aracından alacağınız domaini uzantısı ile birlikte yazıp sorgulama işlemini yapmalısınız. Eğer aradığınız domain müsait ise ekranınızda domainin satın almaya müsait olduğunu göreceksiniz. Domainin hemen yanında yer alan “Sepete Ekle” butonuna tıklayarak ödeme işlemlerini başlatabilirsiniz. Domaini sepetinize ekledikten sonra sepet sayfanızda ne kadar süre ile domaini tescil edeceğinize karar verebilirsiniz. Domain kiralama sürenizide belirledikten sonra ödeme işleminizi tamamlayarak domaininize sahip olabilirsiniz. Gerçekleştirilen bu işlemden kısa bir süre sonra da domaininiz aktif hale gelecek ve domaininiz yönetim panelinizde gözükecektir.
Domain ve URL Arasındaki Farklar Nelerdir?
Domain ve URL birbiri ile bağlantılı fakat birbirinden farklı kavramlardır. URL; internette yer alan belge ve görsel gibi kaynakların adresini belirten, adından da anlaşılabileceği üzere (URL – Uniform Resource Locator) bir kaynak konumlayıcıdır. İnternet sitesi üzerinde yer alan bir dosyanın konumunu ve HTTP gibi protokolerin nasıl alınacağını belirtir. Domain ise belirli firmalar aracılığı ile temin edilebilen alan adıdır.
Domain ve Hosting Arasındaki Farklar Nelerdir?
Domain ve Hosting birbiri ile bağlantılı fakat birbirinden farklı 2 kavramdır. Bu iki kavramın birbirleriyle olan bağlantılarını bir binaya benzetebiliriz. Domaini arsa hostingi ise bina olarak düşünün. Web siteniz için aldığınız bir domain barındırılabileceği bir yere ihtiyaç duyar. Yine hosting hizmeti veren firmaları tercih ederek bu ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.
Domain ve Web Sitesi Arasındaki Farklar Nelerdir?
Domain ve Web Sitesi de birbiri ile bağlantılı ama birbirinden farklı kavramlardır. Yukarıdaki örneğimizi devam ettirecek olursak; domaini arsa, hostingi bina ve web sitesini de binada yer alan bir daire gibi düşünebiliriz. Web sitemizin aynı evimiz gibi iç tarafını ve dış tarafını yaptırırız. Evin odaları gibi sitemizdeki web sayfalarımızı belirleriz. Odaların dizaynı gibi sayfaların tasarımını belirleriz ve nasıl evimizi misafire hazır hale getiriyorsak web sitemizi de ziyaretçilere hazır hale getirmeliyiz.
Domain Almanın İşletmeler İçin Önemi Nedir?
Kullanıcı taleplerinin dijitalleşmesi ticarete de dijitalleşme zorunluluğu getirdi. Özellikle bu talebi fark eden ve işletmesini internete taşıyan firmalar rakiplerinin önüne geçmeye başardılar ve dijitalin getirdiği yeni fırsatlarla birlikte büyüme ivmelerini sürdürülebilir hale getirdiler. Örneğin, turizm sektöründe faaliyet gösteren bir işletme akılda kalıcı bir domain ile daha fazla müşteri hacmine ulaştı. Araç kiralama sektöründe faaliyet gösteren bir işletme marka ismini internete taşıyarak rakiplerine göre daha fazla araç kiralama hedefini gerçekleştirdi. Başka bir örnek verecek olursak anne bebek ürünleri satan bir işletme markasını internete taşıyarak fiziksel mağazalarına göre çok daha fazla ciro potansiyeli yakaladı. Bu sebepten işletmelerin daha sürdürülebilir bir yapıda olabilmesi ve rakiplerine göre daha rekabet edebilir pozisyona gelebilmesi için müşteri taleplerini karşılayan web sitelerine ihtiyaçları vardır.
Domain (Alan Adı) ile İlgili Bilmeniz Gerekenler
Domain ile bağlantılı bilinmesi gereken kavramlar vardır. Web dünyasına girmek istiyorsanız bu kavramları anlamanız teknik açıdan faydalı olur.
Subdomain Nedir?
Subdomain, alt domain anlamına gelir. Bir domain aldığınız zaman sunduğunuz başka hizmetleri, domaininize bağlı olarak subdomain ile konumlandırabilirsiniz. Örneğin, blog içeriklerimizi ziyaretçilerimize gösterebileceğimiz blog.kolayhesapla.net diye “blog” subdomaini ekleyebiliriz. Bu subdomaini açmak için yapmamız gereken teknik işlem DNS yönetim alanından subdomain belirlemek ve IP yönlendirmesi yapmaktır.
Domain Transferi Nedir?
Domain transferi, alan adının satın alındığı kayıt firmasından başka bir domain kayıt firmasına taşıma işlemidir. Domain sahipleri genellikle hizmet aldıkları kayıt firmasından memnun olmadıkları zaman veya yenileme ücretleri yüksek olduğunda zaman bu işlemi yaparlar. Bazı domain sahipleri de kayıt firmalarının kampanya süreçlerini takip ederek taşıma ve yenileme ücretleri makul firmaları tercih ederler.
Domain Park (Parked Domain) Nedir?
Domain Park (Cash Parking olarakta bilinir), domaininizi bir park sunucusuna yönlendirerek, site yönlendirme ve DNS yönetimi gibi birçok işlemi yapabilmenize imkan sağlayan bir sistemdir. Genellikle domain parking para kazanmak isteyenlerin başvurduğu bir yöntemdir. Başka bir işlev için kullanılmayan ve doğal ziyaretçi kaynağına sahip olan domainlerden satış ortaklığı reklamcılığına benzer bir şekilde reklam tıklamasından gelir elde edilir. (Bunun için domaini reklam şirketine yönlendirmiş olmanız gerekir fakat reklam tıklamalarına kesinlikle teşvik etmemelisiniz. Aksi takdirde parking sisteminden atılırsınız.)
Whois Gizleme (Domain Gizleme) Nedir?
Bildiğiniz gibi domain satın alma işlemi yaparken kayıt firması tarafından bazı kişisel bilgilerimiz talep edilir. Bu bilgiler alan adımız için whois sorgulama işlemi yapan herkese açık olarak görünür. Kişisel bilgilerimizin sorgulama sonucunda herkese açık bir şekilde görünmesi herkesin tercih ettiği bir yöntem değildir.. Bu sebepten kayıt firmalarının genellikle ücretsiz olarak müşterilerine sunduğu whois gizleme hizmetini kullanırız. Whois koruma (gizleme) sayesinde kişisel bilgilerimizi rahatlıkla gizleyebiliriz.
Domain Backorder Nedir?
Domain pazarının büyümesi ve özellikle akılda kalıcı domainlere olan talep, sektörde değişik iş kollarının oluşmasına imkan sağladı. Bunlardan biri de türkçe “ön sipariş” anlamına gelen “backorder” sistemidir. Eğer bir domain için belirtilen süre içerisinde yenileme yapılmazsa domain “pending delete” evresine girer ve kayıt firmalarının backorder sistemine düşer. Backorder sistemine düşen domaini satın almak isteyen bir kullanıcı domain kayıt firmasının belirlediği ücreti ödeyerek domaine talip olabilir. Yalnız bu kullanıcının backorder sürecindeki domaini satın alması domainin sahibi olduğu anlamına gelmez. Eğer bu süreçte domainin mevcut sahibi yenileme işlemini yaparsa domain backorder sürecinden çıkar ve yapılan ödeme kayıt firması tarafından backorder sürecinde satın alım yapan kullanıcıya iade edilir. Eğer domain sahibi yenileme yapmaz ve başka bir kullanıcı backorder talebinde bulunmazsa domain süresi bittiğinde backorder sürecinde satın alan kullanıcı domainin yeni sahibi olur. Diğer bir senaryoda birden fazla kullanıcı backorder sürecinde domain için talepte bulunursa açık artırma yolu ile kullanıcının domaine sahip olması gerekebilir.
Domain Değerleme Aracı Nedir?
Domain değerleme aracı, bazı domain kayıt firmaları tarafından sunulan, domain değerini belirlemede yardımcı olan bir tahminleme aracıdır. Bu araç domainin yaşı, kelime değeri, uzunluk, kelime sayısı gibi parametreleri göz önünde bulundurarak domaine tahmini bir değer verir.
Düşen Domain Nedir?
Düşen domain, daha önce kaydedilen bir domainin yenileme işleminin yapılmaması sonucunda yeniden herkes tarafından tescil edilebilir duruma gelmesidir. Tüm uzantılar için domain düşme süresi farklılıklar gösterir.
ICANN Nedir?
ICANN “(Atanmış İsim ve Numaralar için İnternet Şirketi – Internet Corporation for Assigned Names and Numbers), 1988 yılında tüm dünyada bulunan alan adlarının yönetilmesi için kurulan, insanların interneti istikrarlı ve güvenli bir şekilde kullanabilemelerini amaç edinen kâr amacı gütmeyen yetkili bir kuruluştur.